ЖК: Тауарды құжатсыз сату — заңды ли?!

Жеке кәсіпкерлер (ЖК) тауарларды сату кезінде әрдайым жеткізушілерден алғашқы құжаттармен сатып алу мүмкіндігіне ие бола бермейді. Көп жағдайда тауарлар базарларда немесе жеке тұлғалардан сатып алынады, ал құжаттарды (мысалы, тауарлық чек) алу мүмкіндігі болмайды. Осы жағдайда жеңілдетілген режимдегі ЖК-ның құжатсыз тауарды өткізуі заңды ма? Бұл салық заңнамасын бұзу болып табыла ма?

Нормативтік базаға сәйкес, «Бухгалтерлік есеп туралы» заң, ҚР Салық кодексі және ҚР Қаржы министрлігінің 2015 жылғы 31 наурыздағы №241 бұйрығы бухгалтерлік есеп жүргізу қағидаларын бекіткен.

2007 жылғы 28 ақпандағы №234 «Бухгалтерлік есеп туралы» заңының 2-бабының 2-тармағына сәйкес, ЖК бухгалтерлік есеп жүргізбеуге және қаржылық есептілікті тапсырмауға құқықты, егер төмендегі үш шарт бір мезгілде орындалса:

1. арнайы салық режимдерінің бірін қолдану;
2. ҚҚС төлеуші болмау;
3. табиғи монополия субъектісі болмау.

Егер ЖК осы шарттардың кез келгеніне сәйкес келмесе, бухгалтерлік есеп жүргізу және қаржылық есептілікті тапсыру міндетті болып табылады.

Бухгалтерлік есеп жүргізбейтін ЖК де шаруашылық операциялары бойынша алғашқы құжаттарды ресімдеу міндетін атқарады. Бухгалтерлік есеп жүргізу қағидаларының 71-тармағына сәйкес, түгендеу барысында анықталған артық тауарлар табыс ретінде танылады және кіріске алынады. Салық салу мақсатында қорлардың құны сату мүмкіндігі бар таза бағасы бойынша анықталады.

Сондай-ақ, ҚР Салық кодексінің 238-бабы 1-3 тармақтарына сәйкес, салық төлеуші тегін алынған мүліктің (жұмыстар мен қызметтердің) құнын өзінің табысы ретінде тануға міндетті. Бұл табыс алынған немесе көрсетілген салық кезеңінде есепке алынуы тиіс.

Осылайша, жеңілдетілген режимдегі ЖК-да алғашқы құжаттары жоқ тауарды сату мүмкін. Алайда, оны алдын ала табыс ретінде тану және тегін алынған мүлік ретінде кіріске алу қажет (ҚР Салық кодексінің 238-бабы). Содан кейін тауарды стандартты тәртіпте өткізуге болады.