- сентябрь 19, 2025
Атқарушылық парақтар бойынша ұстауды есептеген кезде бухгалтерлердің алдында маңызды сұрақтар туындайды: ұстауды қандай сомадан жүргізу керек? Есептелген жалақыдан ба, әлде сыйақылар, іссапар шығындары, сауықтыру төлемдері мен басқа да кірістерді қосу қажет пе? Бұл мәселелерді талдап көрейік.
Қазақстан Республикасының 02.04.2010 ж. №261-IV «Атқарушылық іс жүргізу және сот орындаушыларының мәртебесі туралы» Заңына сәйкес, алименттерді өндіріп алу алимент төлеушінің жалақысынан және басқа да кірістерінен жүзеге асырылады.
Сот орындаушысы алимент бойынша берешектің мөлшерін айқындайды, ал алиментті ұстау атқарушылық параққа сәйкес жүргізіледі.
Заңның 95-бабы 1-тармағына сәйкес, қарыз алушының жалақысы немесе басқа да кірістері, соның ішінде басқа сот орындаушылардың өндірісіндегі атқарушылық құжаттар бойынша өндіріп алу кезінде, қарыз алушы жалақысының немесе өзге де кірісінің кемінде 50%-ы сақталуы тиіс.
Сақталатын сома ең төменгі күнкөріс деңгейінен кем болмауы керек, ол жыл сайын белгіленеді. Бұл алименттер мен денсаулығына зақым келтіруден, сондай-ақ асыраушысының қайтыс болуынан келтірілген залалдарды өтеуді өндіріп алу жағдайларын қоспағанда.
Алименттер барлық кірістерден, яғни жалақы, сыйақы, бонустар және басқа да кірістерден ұсталады. Есептеу жүргізілгеннен кейін шегерімдер қолданылады: барлық салықтар мен аударымдар шегерілгеннен кейін, «қолға төленетін» сома мөлшерінен алимент ұсталады.
Алимент ұстау бойынша бухгалтерлік жазбалар мынадай түрде жүргізіледі: