Санкции для казахстанцев за неуплату налогов на биржевых сделках

Биржалық сауда және салық міндеттемелері

Инвестицияларға қызығушылық артып, шетелдік қор биржаларындағы сауда Қазақстан азаматтары арасында да танымал болуда. Пандемия кезеңінде жеке инвесторлардың белсенділігі жоғарылады, себебі олар өз жинақтарын қорғау және көбейту жолдарын іздеуде. Брокерлер мен трейдерлердің жарнамалық ұсыныстары мен оқыту курстары да инвесторларды тартуда маңызды рөл атқарды.

Салық органдарының назарында

Биржалық сауда салық органдарының бақылауында. Қазақстандықтар брокерлер арқылы жүздеген мың, тіпті миллиондаған теңге көлемінде инвестициялар жасап жатыр. Мұндай табыстар салық салуға жатады, бірақ кейбір қатысушылар, әсіресе жаңадан бастаушылар, салық органдарының бұл табыстарды білмейтінін ойлайды. Алайда, бұл теріс көзқарас үлкен берешек пен өсімпұлды тудыруы мүмкін.

Неге салық төлеу керек?

Шетелдік қор биржаларындағы операциялардан алынған табыс Қазақстан Республикасы Салық кодексінің 332-бабына сәйкес салық салынатын табыс болып табылады. Бұл табыс мүлікті өткізу құны мен сатып алу құны арасындағы оң айырма ретінде есептеледі.

Салық декларациясы мен төлемдер

Шетелдік биржалардағы табыстар жеке табыс салығына (ЖТС) жатады. Табысты декларацияда (270.00 формасы) көрсету міндетті. ЖТС мөлшері 10% құрайды, ал декларацияны салық төлеушінің тұрғылықты жері бойынша ҚР ҚМ МКК-ға есепті жылдан кейінгі жылдың 15 қыркүйегіне дейін тапсыру керек. Мысалы, 2024 жылы сауда жасайтын қазақстандық 2025 жылдың 15 қыркүйегіне дейін декларация тапсыруы тиіс.

Биржалық құнды қағаздардың листингі

Сатып алынған бағалы қағаздардың қай биржада листингте тұрғаны маңызды. Егер олар Қазақстан қор биржасының (KASE) ресми тізімінде болса, салық төлеудің қажеті жоқ. Ал шетелдік биржаларда листингте тұрған бағалы қағаздар үшін ЖТС төлеу қажет.

Салықтан жалтару және салдары

Инвесторлар салықтан жалтару үшін шетелдік банктердегі шоттарды пайдалануы мүмкін, алайда ҚР ҚМ МКК мұндай шоттардан ақпарат алатынын ескертеді. Салық төлемеудің салдары ауыр болуы мүмкін:

• Әкімшілік жауапкершілік.
• Салық салу объектілерін жасыру үшін айыппұл.
• Салықты төлемеу қылмыстық жауапкершілікке әкеп соғуы мүмкін.

Құқықтық жауапкершілік

270.00 формасын тапсырмау немесе ЖТС төлемеу әкімшілік жауапкершілікке әкеп соғады. Егер декларацияда табыс жасыру фактісі анықталса, айыппұл жеке тұлғаларға төленуге тиіс салық сомасының 200%-ын құрайды, ал салықтың өзін де төлеуге тура келеді.

Қорытынды

Қор нарығында табыс тапқысы келген азаматтар салықтық міндеттемелерін ұмытпауға тиіс. Жеке табыс салығы бойынша декларацияны жүйелі түрде тапсырып, Қазақстаннан тыс алынған табысты толық көрсету керек. Бұл ӘҚБтК мен ҚК-де көзделген санкциялардан құтылуға мүмкіндік береді.

Нашли ошибку?