Негізгі құралдарды есептен шығару және кәдеге жаратуды рәсімдеу

Негізгі құралдарды есептен шығару және кәдеге жарату рәсімдері

Инвентаризация барысында пайдалануға жарамсыз негізгі құралдар анықталуы мүмкін, бұл физикалық немесе моральдық тозу нәтижесінде болуы мүмкін. Мұндай объектілерді баланстан шығару және кәдеге жарату процесін қалай жүзеге асыруға болады?

МСФО 16-ға сәйкес есептен шығару

МСФО (IAS) 16 нормаларына сәйкес, егер негізгі құралдар (НҚ) болашақта экономикалық пайда әкелмесе, олар есептен шығарылуға жатады. Бұл жағдайда объектінің бүлінуі, жоғалуы, физикалық немесе моральдық тозу сияқты жағдайларда НҚ есептен шығарылады.

Комиссияның тағайындалуы

ЖШС (жауапкершілігі шектеулі серіктестік) НҚ-ны есептен шығару жөніндегі комиссияны тағайындауы тиіс. Комиссия келесі құжаттарды ресімдейді:

• НҚ есептен шығару себебін көрсететін бұйрық;
• Техникалық сараптама актісі.

Бухгалтерлік есеп рәсімдері

НҚ-ны бухгалтерлік есепте есептен шығару мына құжаттармен рәсімделеді:

• «Ұзақ мерзімді активтердің шығарылуын (есептен шығарылуын) рәсімдеу актісі» ДА-3 нысаны;
• «Көлік құралдарын есептен шығару актісі» ОС-2 нысаны (көлік құралдары үшін).

Актілердің нысандары ҚР ҚМ-нің 2012 жылғы 20 желтоқсандағы №562 бұйрығымен бекітілген.

Есептен шығару бухгалтерлік жазбасы

Толық амортизацияланған НҚ-ны есептен шығару бухгалтерлік жазбада келесі түрде көрсетіледі:

Дт 2420 «Негізгі құралдардың амортизациясы»Кт 2410 «Негізгі құралдар»

Кәдеге жарату процесі

НҚ-ны кәдеге жарату үшін ұйым басшысы арнайы бұйрық шығарып, жауапты тұлғаны тағайындайды. Бұйрықта кәдеге жаратудың тәсілі — өз күшімен немесе мамандандырылған компанияларға тапсырма беру — көрсетіледі.

Кәдеге жаратумен лицензиясы бар мамандандырылған ұйымдар айналысады, сондықтан олармен шарт жасасу қажет. Кейбір кәдеге жаратушы кәсіпорындар істен шыққан көлік құралдарын, жабдықтарды сатып алумен де айналысады, бұл жағдайда берілген объект үшін белгілі бір сома алуға болады.

Егер кәдеге жаратуды мамандандырылған компания жүзеге асырса, НҚ тапсыру қабылдау-тапсыру актісімен рәсімделеді. Кәдеге жаратушы кәсіпорын «Кәдеге жарату актісін» беруі міндетті.

Ескерту: егер кәдеге жаратылатын объект — көлік құралы болса, оны кәдеге жаратуға берер алдында арнайы ХҚКО-да мемлекеттік тіркеуден шығару қажет.

Егер кәдеге жаратуды компанияның өзі жүзеге асырса, онда НҚ кәдеге жарату актісі «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» заңның 7-бабы 3-тармағына сәйкес рәсімделеді.

Демонтаж кезінде кейін пайдалануға болатын бөлшектер немесе қосалқы бөлшектер қалуы мүмкін. Мұндай бөлшектерді есепке алу үшін «Ұзақ мерзімді активтерді бөлшектеу және демонтаждау кезінде алынған қорларды кіріске алу актісі» толтырылады.

Нашли ошибку?