ЖШС-нің құрылтайшыларынан пайызсыз қарыз алу мүмкіндігі

ЖШС-нің ағымдағы қаржылық қажеттіліктері, мысалы, шикізат сатып алу үшін, өз қаражаты жеткіліксіз болған жағдайда, компания қарыз алу жолына жүгінеді. Банктерден несие алу кезінде пайыз төлеу қажеттілігі туындайды, сондықтан құрылтайшылардың жеке қаражаттары пайызсыз қарыз ретінде қолданылса, бұл әлдеқайда тиімді болуы мүмкін. Осы себепті, ЖШС құрылтайшыларынан пайызсыз қарыз алу заңды ма, және оны қалай рәсімдеу керек? Салықтық аспектілерін де қарастырамыз.

Пайызсыз қарыз алудың құқықтық негіздері

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (ҚР АК) 36-тарауында қарыз алу мәселелері реттеледі. Қарыз алу үшін тараптар арасында қарыз шарты жасалуы тиіс. ҚР АК 715-бабының 1-тармағына сәйкес, қарыз беруші қарыз алушыға ақшалай немесе заттай мүлікті береді, ал қарыз алушы оны уақытында қайтаруға міндеттенеді.

ҚР АК 718-бабына сәйкес, қарыз алушы қарыз нысанын пайдаланғаны үшін, әдетте, сыйақы төлеуі тиіс. Дегенмен, тараптар келісімі бойынша сыйақы мөлшерін 0% ретінде белгілеуге болады, яғни пайызсыз қарыз алуға рұқсат бар.

Салықтық салдарлары

ҚР Салық кодексінің (ҚР СК) 190-бабы 3-тармағына сәйкес, салық есебі бухгалтерлік есеп деректеріне негізделеді. Бухгалтерлік есеп жүргізу тәртібі «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік» туралы заңмен реттеледі.

ҚР СК 225-бабы 2-тармағының 11) тармақшасына сәйкес, салық салу мақсатында табыс ретінде қарастырылмайтындар қатарында, міндеттемені есепте тану нәтижесінде пайда болған оң айырма да жатады.

ҚР СК 238-бабына сәйкес, егер алынған мүлік өтеусіз болса, оның құны табыс болып саналады, бірақ бухгалтерлік есеп деректеріндегі құннан төмен болмауы тиіс.

Егер пайызсыз қарыз шартында сыйақы мөлшері нарықтық деңгейден төмен болса, онда мұндай қарыз табыс ретінде қарастырылмайды. Дисконттау ескерілуі тиіс, бірақ күтілген табыс ретінде есептеле алмайды.

Бухгалтерлік жазбалар

ЖШС үшін пайызсыз қарыз алу кезінде бухгалтерлік жазбалар мынадай болуы мүмкін:

• Қысқа мерзімді қарыз алу: Дт 1030 Кт 3010
• Нарықтық емес шарттармен алынған қарыз бойынша дисконтты бастапқы тану: Дт 3010 Кт 6160
• Қарыздың негізгі қарызын өтеу: Дт 3010 Кт 1030
• Қарыз бойынша дисконттың амортизациясы: Дт 7310 немесе 7340 Кт 3010

Қорытынды

ЖШС өз құрылтайшыларынан пайызсыз қарыз ала алады, өйткені заңнамада оған тыйым жоқ. Алайда, бұл операцияны рәсімдеу үшін қарыз шартын жасау қажет, және қарызды белгіленген мерзімде қайтару міндетті. Егер қарыз уақытында қайтарылмаса, құрылтайшылармен қосымша келісім жасалып, мерзімді ұзартуға болады.

Қарыз ЖШС үшін салықтық салдарға әкелмейді, себебі ол заңды тұлғаның табысы ретінде танылмайды. Қарыз талап қою мерзімі ішінде (3 жыл) қайтарылмаса немесе құрылтайшы тарапынан кешірілсе, тек сол жағдайда қарыз сомасы ЖШС табысы ретінде қарастырылуы тиіс.

Егер сізге қарыз шартын рәсімдеуде немесе бухгалтерлік есеп жүргізуде көмек қажет болса, мамандардан кеңес алуға болады.